น้ำผึ้งชันโรง (stingless bee)

น้ำผึ้งชันโรง คืออะไร
            น้ำผึ้งชันโรง (ชัน-นะ-โรง)  ก็คือ น้ำผึ้งที่ผลิตจาก “ชันโรง” หรือ ผึ้งจิ๋ว (Stingless Bees) เป็นแมลงในกลุ่มเดียวกับผึ้ง แต่ไม่มีเหล็กใน ขนาดของชันโรงเล็กกว่าผึ้งมาก อาศัยในโพรงธรรมชาติเช่น โพรงไม้ โพรงใต้ดิน และโพรงเทียมหรือสิ่งก่อสร้างที่มนุษย์สร้างขึ้น พบได้ในทุกภูมิภาคของไทย มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่น  อย่างภาคเหนือเรียกว่า “ขี้ตังนี  ขี้ตัวนี หรือ ขี้ย้าแดง”  ภาคใต้เรียก  “แมลงอุง”  ทางอีสานเรียก  “แมลงขี้สูด” ภาคตะวันออกเรียก “ตัวตุ้งติ้ง”  

            ชันโรงผลิตได้ทั้งน้ำผึ้งและชัน แต่ไม่ผลิตนมผึ้ง มีบทบาทสำคัญในการช่วยผสมเกสร ตอมดอกไม้ทุกชนิด ไม่เลือกตอมเฉพาะดอกไม้ที่ชอบ เน้นเก็บเกสร 80 เปอร์เซ็นต์ เก็บน้ำหวานดอกไม้ 20 เปอร์เซ็นต์ และด้วยระยะบินหากินแค่ 300 เมตรจากรัง ทำให้ชันโรงมีโอกาสผสมเกสรดอกเดิมซ้ำหลายรอบ จึงควบคุมให้ชันโรงผสมเกสรดอกไม้ที่ต้องการได้ง่ายกว่าผึ้ง ช่วยเพิ่มผลผลิตพืชต่างๆ ได้เป็นอย่างมีประสิทธิภาพ

คุณสมบัติของน้ำผึ้งชันโรง

            น้ำผึ้งชันโรงมีรสหวานอมเปรี้ยวผสานขมเล็กน้อย น้ำผึ้งที่ถูกเก็บไว้นานจะมีรสเปรี้ยวอมขม จนแทบจะหารสหวานเจือได้น้อยมาก รสเปรี้ยวที่ว่านี้เกิดจากกระบวนการหมักตามธรรมชาติของน้ำผึ้ง สีของน้ำผึ้งชันโรงแตกต่างตามชนิดสายพันธุ์และชนิดดอกไม้ที่เป็นแหล่งอาหาร ยิ่งเก็บนานสีจะยิ่งเข้มขึ้น เมื่อเทียบกับน้ำผึ้งปกติแล้ว เชื่อว่าน้ำผึ้งชันโรงอุดมไปด้วยสรรพคุณทางยา มีคุณค่าทางสารอาหารสูงกว่า และมีราคาแพงกว่าน้ำผึ้งปกติถึงสิบเท่าเลยทีเดียว

            ชันที่ชันโรงผลิตได้ส่วนหนึ่งเรียกว่า พรอพอลิส (Propolis) เป็นสารธรรมชาติที่น่าสนใจ นอกจากจะเป็นโครงสร้างรัง ซึ่งช่วยให้แข็งแรงแล้ว ยังพบสารในกลุ่มฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ซึ่งช่วยต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อโรค เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ชะลอความเสื่อมของร่างกาย ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราและจุลินทรีย์ต่างๆ ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคผิวหนัง การติดเชื้อหรือแผลอักเสบในช่องปากและคอ จึงมีการนำชันมาใช้ผลิตเป็นยารักษาแผลอักเสบในปาก บรรเทาอาการเจ็บคอ ใช้ในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด เช่นสบู่ ยาสีฟัน แชมพู สเปรย์ช่องปาก ลูกอม เป็นต้น

ประโยชน์ของน้ำผึ้งชันโรง
            สรรพคุณที่โดดเด่นของน้ำผึ้งชันโรง คือ มีสารต้านอนุมูลอิสระที่สูงมาก ช่วยชะลอความเสื่อมต่างๆ ของเซลล์ เป็นที่นิยมกันในหลายประเทศ โดยเฉพาะในประเทศมาเลเซียนั้น น้ำผึ้งชันโรงเป็นที่ยอมรับในวงกว้างถึงสรรพคุณทางยา จนถึงขั้นเรียกว่า “The Mother Medicine”

มีฤทธิ์ต้านการอักเสบตามธรรมชาติ ยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย ใช้ในการสมานแผล ช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
มีประสิทธิภาพในการรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยปรับการทำงานของระบบย่อยอาหารให้ดีขึ้น
กระบวนการหมักน้ำผึ้งชันโรงที่เกิดขึ้นช้าๆ ตามธรรมชาติโดยจุลินทรีย์นั้น ช่วยปรับสมดุลของจุลินทรีย์ที่ให้ประโยชน์ในลำไส้ให้เป็นปกติ
ใช้เป็นส่วนประกอบในการทำยารักษาเกี่ยวกับระบบโลหิต และปัญหาเส้นเลือดอุดตัน
รักษาอาการอีกเสบของผิวหนัง ช่วยเพิ่มความชุ่มชื่น และลดอาการระคายเคืองให้แก่ผิว
มีงานวิจัยพบว่าคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระของน้ำผึ้งชันโรง สามารถยับยั้งการแพร่จำนวนของเซลล์มะเร็ง
มีการนำชันผึ้ง หรือ พรอพอลิส มาใช้ในด้านบรรจุภัณฑ์ เพื่อที่จะเก็บถนอมอาหารได้นานยิ่งขึ้น